Na današnji dan, prije tačno 530 godina, prvi put je u jednom spisu spomenuto ime grada Banjaluka.
Ustvari, u ta doba Banjaluka i nije bila grad, nego “malo ugarsko utvrđenje”, ispod kojeg je, vele istoričari, ipak postojala i “mala varoš”.
Na ovu činjenicu podsjetio nas je istoričar Zoran Pejašinović..
“Za prvo poznato spominjanje imena Banjaluke zaslužan je ugarski kralj Vladislav II Jagelovič. On je 6. februara 1494. godine izdao jednu ispravu na latinskom jeziku u kojoj se prvi put spominje ime našega grada”, napisao je Pejašinović na svom Fejsbuk profilu.
U tom dokumentu, navodi Pejašinović, Banjaluka se navodi kao malo ugarsko utvrđenje u sastavu novoformirane Jajačke banovine, koja je načinjena da bi se zaustavila dalja turska osvajanja. Utvrđenjem je tada zapovijedao izvjesni Đurađ Mikulašić.
Dragocjeni dokument iz 1494. nalazi se u Državnom arhivu Mađarske, a promovisao ga je mađarski istoričar Lajoš Taloci.
Taloci je u svom kultnom djelu iz 1916. naveo da je Banjaluka 1494. bila „iza Jajca najvažniji i najtvrđi grad u kotlini Vrbasa’’, te da je ispod grada postojala varoš, u kojoj se nalazio samostan nekog prosjačkog reda.
Navodi i da su su stanovnici te varoši, za vrijeme turske opasnosti, od mađarskog kralja dobijali „pripomoć”, prenosi Srpskainfo.
