Ko je bio prvi vlasnik hotela „Bosna“?

Kada je objekat hotela “Bosna” izgrađen i ko je bio njegov prvi vlasnik?

Smješten u samom centru Banjaluke, na prepoznatljivoj lokaciji pored Banskog dvora i zgrade Gradske uprave, hotel „Bosna“ jedan je od simbola grada – spona između bogate prošlosti i savremenog urbanog života.

To pitanje i dalje budi interesovanje istoričara, istraživača i ljubitelja banjalučke prošlosti.

Banjalučki istoričar Zoran Pejašinović navodi da se oko godine osnivanja hotela „Bosna“ i dalje vode polemike “čak i nekih ranijih istraživača samih sa sobom”.

Autentična kapija i danas krasi ulaz u baštu ovog znamenitog objekta, koji je tokom istorije više puta rušen i ponovo podizan, svaki put čuvajući duh nekih prošlih vremena. Poput feniksa, hotel je nicao iz pepela, noseći sa sobom priče brojnih gostiju, zvanica i prolaznika.

– Podaci o nastanku i prvih deceniju-dvije rada ovog konačišta vrlo su škrti. Znameniti francuski putopisac Šarl Irijart zapisa da se za gradnje pruge ka Dobrljinu 1872–1873. godine neki Dalmatinac, „preduzimač zemljanih radova” naselio u Banju Luku i da sad (1875/76) „,drži neku vrstu hotela i točionice pića”. Pomenuti ugostitelj, dodaje Irijart „govori italijanski i srpski sa podjednakom lakoćom, kao i Dalmatinci s obale, i nudi smještaj” – piše Pejašinović u tekstu na svom Fejsbuk profilu.

Da li je Irijartov „Dalmatinac”, pita Pejašinović, u stvari, prvi poznati gazda hotela, Ferdinand Mocnaj (Mocnay), inače, banjalučki pekar i vlasnik pivnice?

Ono što je izvjesno, dodaje, jeste to da se hotel „Bosna“ pod tim imenom definitivno spominje od 1883. godine (a moguće i ranije) u austrijskim novinama i to kao ozbiljan objekat u kome konače visoke zvanice, a nisu rijetki ni koncerti, razne priredbe ili svetosavske zabave.

-Poznato je, takođe, i da je hotel od Mocnaja preuzeo Anton Mercl (Märzl), o kome svjedoče i dvije stare fotografije – kaže Pejašinović.